ETİK İLKELER
Dergimizin etik ilkeleri ve yayın politikası, Committee on Publication Ethics (COPE) ve Directory of Open Access Journals (DOAJ) tarafından yayınlanan rehberler ve politikalar dikkate alınarak hazırlanmıştır.
Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiğine Aykırı Eylemler
• İntihal: Başkalarının özgün fikirlerini, metotlarını, verilerini veya eserlerini bilimsel kurallara uygun biçimde atıf yapmadan kısmen veya tamamen kendi eseri gibi göstermek,
• Sahtecilik: Bilimsel araştırmalarda gerçekte var olmayan veya tahrif edilmiş verileri kullanmak,
• Çarpıtma: Araştırma kayıtları veya elde edilen verileri tahrif etmek, araştırmada kullanılmayan cihaz veya materyalleri kullanılmış gibi göstermek, destek alınan kişi ve kuruluşların çıkarları doğrultusunda araştırma sonuçlarını tahrif etmek veya şekillendirmek,
• Tekrar yayım: Mükerrer yayınlarını akademik atama ve yükselmelerde ayrı yayınlar olarak sunmak,
• Dilimleme: Bir araştırmanın sonuçlarını, araştırmanın bütünlüğünü bozacak şekilde ve uygun olmayan biçimde parçalara ayırıp birden fazla sayıda yayımlayarak bu yayınları akademik atama ve yükselmelerde ayrı yayınlar olarak sunmak,
• Haksız yazarlık: Aktif katkısı olmayan kişileri yazarlar arasına dâhil etmek veya olan kişileri dâhil etmemek, yazar sıralamasını gerekçesiz ve uygun olmayan bir biçimde değiştirmek, aktif katkısı olanların isimlerini sonraki baskılarda eserden çıkartmak, aktif katkısı olmadığı halde nüfuzunu kullanarak ismini yazarlar arasına dâhil ettirmek,
Diğer etik ihlal türleri şunlardır:
a) Destek alınarak yürütülen araştırmalar sonucu yapılan yayınlarda destek veren kişi, kurum veya kuruluşlar ile bunların katkılarını belirtmemek,
b) Henüz sunulmamış veya savunularak kabul edilmemiş tez veya çalışmaları, sahibinin izni olmadan kaynak olarak kullanmak,
c) İncelemek üzere görevlendirildiği bir eserde yer alan bilgileri eser sahibinin açık izni olmaksızın yayımlanmadan önce başkalarıyla paylaşmak,
ç) Bilimsel araştırma için sağlanan veya ayrılan kaynakları, mekânları, imkânları ve cihazları amaç dışı kullanmak,
d) Dayanaksız, yersiz ve kasıtlı olarak etik ihlal isnadında bulunmak,
e) Bilimsel bir çalışma kapsamında yapılan anket ve tutum araştırmalarında katılımcıların açık rızasını almadan ya da araştırma bir kurumda yapılacaksa ayrıca kurumun iznini almadan elde edilen verileri yayımlamak,
f) Bilimsel çalışmalarda, diğer kişi ve kurumlardan temin edilen veri ve bilgileri, izin verildiği ölçüde ve şekilde kullanmamak, bu bilgilerin gizliliğine riayet etmemek ve korunmasını sağlamamak,
g) Akademik atama ve yükseltmelerde bilimsel araştırma ve yayınlara ilişkin yanlış veya yanıltıcı beyanda bulunmak,
Etik Kurul İzni
Dergimiz, etik kurul izni gerektiren tüm bilim dallarındaki çalışmalarda, ilgili etik kurul kararı alınmış olmasını şart koşmaktadır. Bu kapsamda, etik kurul izniyle ilgili bilgiler (kurul adı, tarih ve karar numarası) makale metninde açıkça belirtilmelidir.
Ulakbim TR Dizin’in 2020 yılından itibaren uygulamaya koyduğu düzenlemeler doğrultusunda, etik kurul izni bulunmayan çalışmalar dergimizde değerlendirmeye alınmamaktadır.
Etik Kurul İzni Gerektiren Araştırmalar
Dergimizde, etik kurul izni gerektiren araştırmalar aşağıdaki çalışmaları kapsamaktadır:
• Anket, mülakat, odak grup çalışması, gözlem ve görüşme teknikleri gibi yöntemlerle katılımcılardan veri toplanmasını içeren nitel veya nicel yaklaşımlarla yürütülen tüm araştırmalar,
• Kişisel Verilerin Korunması Kanunu çerçevesinde retrospektif çalışmalar.
Bu tür çalışmaların değerlendirmeye alınabilmesi için ilgili etik kurul izinlerinin alınmış olması ve bu izinlerin makale metninde açıkça belirtilmesi gerekmektedir.
İntihali Ortaya Çıkarma
Dergimize yayınlanmak üzere gönderilen makaleler Turnitin ve iThenticate programı aracılığıyla taranarak, daha önce yayımlanmamış olduğu ve intihal içermediği teyit edilir. Dergimize gönderilen veya yayımlanan bir makalede intihal tespit edilmesi durumunda dergimiz COPE ilkeleri doğrultusunda (Plagiarism in a submitted manuscript- Plagiarism in a published article) hareket eder.
Yapay Zeka Kullanımı
Dergimize gönderilen çalışmalarda, literatür taraması veya dil kontrolü gibi makalenin özgünlüğünü etkilemeyecek süreçlerde yapay zeka kullanımı kabul edilebilir. Ancak, yapay zeka kullanımı etik kurallar çerçevesinde gerçekleştirilmelidir ve uydurma veri, manipülasyon gibi etik dışı amaçlar için kesinlikle kullanılmamalıdır.
Yapay zeka kullanımı içeren çalışmalar için, makale gönderim aşamasında dergimize bu durumla ilgili bilgi verilmesi zorunludur. Yapay zeka kullanımına ilişkin tüm sorumluluk, yazarların kendisine aittir.
Gizlilik Beyanı
Dergimize gönderilen tüm kişisel veriler korunmaktadır. Yazar, Hakem ve diğer gerçek kişilere ait veriler üçüncü kişi ve kurumlarla paylaşılmaz.
Dergi Sahibi ve Yayıncı ile İlişkiler
Editör ve yayıncı arasındaki ilişki editöryal bağımsızlık ilkesine dayanmaktadır. Editör ile yayıncı arasında yapılan yazılı sözleşme gereği, editörün alacağı tüm kararlar yayıncı ve dergi sahibinden bağımsızdır.
Düzeltme, Geri Çekme, Endişe İfadesi
Editörler, yayınlanan makalede, bulguları, yorumları ve sonuçları etkilemeyen küçük hatalar tespit edilirse düzeltme yayınlamayı düşünebilirler. Editörler, bulguları ve sonuçları geçersiz kılan büyük hatalar / ihlaller söz konusu olduğunda, makaleyi geri çekmeyi düşünmelidir. Düzeltme, geri çekme veya endişe ifadesi ile ilgili olarak COPE ilkelerini dikkate alınır.
Fikri Mülkiyet Haklarının Korunması
Dergimiz, yayınlanan tüm makalelerin fikri mülkiyet hakkını korumakla, olası ihlallerde derginin ve yazar(lar)ın haklarını savunmakla yükümlüdür.
Dergimize Yapılacak Şikayet ve İtirazlar
Dergimiz veya dergi kurullarımızda yer alan kurul üyelerinin sorumluluğunda olan içerik, prosedürler veya politikalarla ilgili şikayet ve itirazlarınızı editor@enazariyat.org adresine e-posta ile iletebilirsiniz. Dergimize iletilen şikayetler ve itirazlar dikkatle inceler COPE ilkeleri kapsamında değerlendirilir.
PAYDAŞLARIN SORUMLULUKLARI
Yazarların Sorumlulukları
• Makaleyi özgün, doğru, bilimsel etik ilkelere uygun olarak hazırlamak.
• Daha önce yayımlanmamış veya başka bir yerde değerlendirmede olmayan çalışmalar sunmak.
• Yazar katkılarını şeffaf şekilde belirtmek.
• Kullanılan kaynakları doğru ve eksiksiz atıf yapmak.
• Çalışmada çıkar çatışması varsa bunu beyan etmek.
• Çift Kör hakemlik ilkesine uymak için kimlik bilgilerini metin ve ek dosyalardan çıkarmak.
• Gerekirse editör veya hakemler tarafından istenen revizyonları zamanında yapmak.
Hakemlerin Sorumlulukları
• Hakemlik davetini, uzmanlık alanına ve zamanına uygun ise kabul etmek.
• Çalışmaları tarafsız, gizlilik içinde, yapıcı ve geliştirici eleştirilerle değerlendirmek.
• Çalışmanın özgünlüğü, bilimsel katkısı, yöntem uygunluğu, dil ve yazım kuralları hakkında görüş bildirmek.
• Çalışmayı kendi çıkarına kullanmamak ve üçüncü kişilerle paylaşmamak.
• Değerlendirme süresine uymak.
• Çalışma hakkında çıkar çatışması varsa editöre bildirmek ve hakemlikten çekilmek.
Editörlerin Sorumlulukları
• Yayın politikalarını şeffaf, etik ve bilimsel standartlara uygun şekilde yönetmek.
• Makaleleri ön değerlendirmeden geçirerek uygun hakemlere yönlendirmek.
• Hakem ve yazar kimliklerini gizli tutmak.
• Değerlendirme sürecini tarafsız yürütmek, çıkar çatışmalarından kaçınmak.
• Hakem raporlarını göz önünde bulundurarak bilimsel katkıyı esas alarak karar vermek.
• Yazar ve hakemler arasındaki iletişimi yönetmek.
• Yayınlanan makalelerde intihal, etik ihlal veya hata tespit edilirse gerekli düzeltme/retraksyon sürecini başlatmak.
Yayıncıların Sorumlulukları
• Yayın sürecini uluslararası etik standartlara uygun şekilde yürütmek.
• Derginin web sitesinde açık, şeffaf ve güncel bilgiler sunmak.
• Hakemlik sürecinin tarafsızlığını ve gizliliğini sağlamak için gerekli yazılım ve altyapıyı sunmak.
• İntihal tespit yazılımları gibi akademik dürüstlüğü destekleyici araçlar sağlamak.
• Yazar, hakem ve editör haklarını koruyacak politikalar geliştirmek.
YAYIN POLİTİKALARI
A- Makale Değerlendirme Süreci
Dergimizde makale değerlendirme süreci; ön inceleme, hakem değerlendirmesi, revizyon ve yayın olmak üzere dört temel aşamadan oluşmaktadır.
Ön İnceleme
Gönderilen çalışmalar, öncelikle editör tarafından derginin yayın politikalarına, akademik yazım ilkelerine ve Chicago Atıf Sistemi’ne uygunluk açısından değerlendirilir. Bu aşamada, Turnitin ve iThenticate yazılımı aracılığıyla intihal ve benzerlik taraması yapılır.
Hakem Değerlendirme Süreci
Ön inceleme kriterlerini karşılayan çalışmalar için çift taraflı kör hakemlik süreci başlatılır. Makale, alanında uzman iki bağımsız hakeme gönderilir. Değerlendirme süreci boyunca hem yazar hem de hakem kimlikleri gizli tutulur; süreç, etik ilkelere ve gizlilik esaslarına uygun şekilde yürütülür.
Her iki hakemin olumlu raporu doğrultusunda çalışma yayıma kabul edilir.
Hakemlerden birinin olumsuz görüş bildirmesi hâlinde, makale üçüncü bir hakeme yönlendirilerek nihai karar verilir.
Revizyon Süreci
Hakemler tarafından revizyon istenmesi durumunda yazarlar, önerilen düzeltmeleri çalışmada farklı renkte (örneğin kırmızı) işaretleyerek sunmalıdır. Yapılan değişiklikler öncelikle editör tarafından, ardından ilgili hakemler tarafından tekrar incelenir.
Hakem süreci tamamlanan çalışmalar, derginin dil editörleri tarafından da gözden geçirilir.
Dil ve yazım açısından gerekli görülen durumlarda yazarlardan ek düzeltme istenir. Yapılan dilsel revizyonlar, tekrar kontrol edilerek onaylanır.
Yayın Süreci
Tüm bilimsel, teknik ve dilsel süreçleri tamamlanan makaleler, dizgi ve mizanpaj işlemleri sonrasında yayına hazır hâle getirilir.
B- Arşiv, Açık Erişim ve Telif Hakkı Politikası
Dergimizde yayımlanan çalışmalar, dergi web sitemizde dijital olarak arşivlenir. Dergimiz, ayrıca yazarların çalışmalarının versiyonlarını kendi web sayfalarında, kurumsal web sayfalarında ve diğer depolarda kendi kendilerine arşivlemelerine izin verir. Dergi açık erişimli bir dergi olduğu için herhangi bir ambargo süresi bulunmamaktadır.
Dergide yayımlanan makalelerin telif hakkı yazarlara, ticari kullanım hakkı ise dergimize aittir. Dergimizde açık erişim olarak yayımlanan tüm makaleler Creative Commons Atıf-GayrıTicari-Türetilemez 4.0 Uluslararası (CC BY-NC-ND 4.0) olarak lisanslıdır.
Lisans Kapsamı
Paylaş: eseri her ortam veya formatta kopyalayabilir ve yeniden dağıtabilirsiniz.
Lisans şartlarını yerine getirdiğiniz sürece, lisans sahibi bu özgürlükleri (belirtilen hakları) iptal edemez.
Aşağıdaki şartlar altında:
Atıf: uygun referans vermeli , lisansa bağlantı sağlamalı ve değişiklik yapıldıysa bilgi vermelisiniz. Bunları uygun bir şekilde yerine getirebilirsiniz fakat bu, lisans sahibinin sizi ve kullanım şeklinizi onayladığını göstermez.
GayriTicari: Bu materyali ticari amaçlarla kullanamazsınız.
Türetilemez: Eğer materyali karıştırdınızsa,aktardınızsa, ya da materyalin üzerine çalıştınızsa güncellenmiş materyali dağıtamazsınız.
Ek sınırlamalar yoktur: Lisansın izin verdiği hakları başkaları üzerinde kanunlarla ya da teknolojiyi kullanarak sınırlayamazsınız.
C - Özel Sayı Yayımlama Politikası
Yayın Kurulu'nun talebi üzerine yılda bir kez özel sayı yayımlanabilir. Özel sayıda yer alması için gönderilen makaleler önce Editöryal ön incelemeye tabi tutulur. Sonra derginin yazım kurallarına uygunluk açısından incelenir ve intihali önlemek için benzerlik tarama yapılır. Bu aşamalardan sonra çift taraflı körleme modelinin kullanıladığı akran değerlendirmesi sürecine alınır.
D- Ücret Politikası
Dergide makale yayını ve makale süreçlerinin yürütülmesi ücrete tabi değildir. Dergiye gönderilen ya da yayın için kabul edilen makaleler için hiçbir ad altında işleme ücreti ya da gönderim ücreti alınmaz.
E- Reklam ve Sponsorluk Politikası
Dergimizde, reklam ve sponsorluk kabul edilmemektedir. Dergimizin tüm giderleri Yayıncı tarafından karşılanmaktadır.