Makale

Parçalanmanın Eşiğinde Fahreddin er-Râzî’nin Mereolojisi ve Çoklu-Mekânda Bulunan Arazlar Sorunu

Özet

Bu makale Fahreddin er-Râzî’nin mereolojisine ilişkin detaylı bir yapılandırma sunmaktadır. Öncelikle “ çalık” ve “bütünlük” kavramlarının semantiğini, epistemik statülerini ve birbirlerine göre kaplamlarını inceler. Ardından parça ve bütün arasındaki ilişkiyi oluşturan en önemli özellikleri değerlendirir. Tasavvurda ve varlıkta parçaların bütüne olan önceliğinin izahına –zira Râzî bu önceliğin parçalarla kaplam bakımından onlarla eşit bir hassa olduğunu düşünmektedir– ve sonsuz sayıda parçadan oluşan bir bütünün mümkün olamayacağına dair Râzî’nin argümanlarının tartışılmasına özel bir yer ayrılmıştır. Bunun devamında, hulûl ilişkisinin (çoğu durumda, bütünün parçalarından biri diğerlerine hulûl etmelidir) ve indirgemecilik (bütün sayısal olarak parçaların toplamıyla özdeştir) şeklinde iki temel öğretiyi değerlendirir. Bu iki öğretinin bağdaştırılması Râzî’nin mereolojisine özgüdür. Makalede, bu iki öğretinin sırasıyla felsefe ve kelamdaki tarihsel arka planları aydınlatılarak sonuçları ortaya konur. Son olarak makale Râzî’nin çoklu-mekânda bulunan arazları reddetmesini inceleyerek bunların Râzî’nin mereolojisiyle neden uyumsuz olduğunu açıklar. Râzî, ikilemin hangi tarafından vazgeçeceğini bilemediğinden, kendisini gerçek anlamda bir çelişkinin içinde bulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Hulûl Fahreddin er-Râzî Mereoloji Çoklu-Mekânda Bulunma İndirgemecilik